محورهاي ترانزیت بار از ایران

ناهید فلاحی – کارشناس اقتصادی و خبرنگار پایگاه خبری مهارت کارشناسی

مرداد 1402

مسیرهاي کریدوري تعریف شده بین آسیا و اروپا که از ایران عبور می‌کند را می توان به دو گروه مسیرهاي شرقی  غربی و شمالی  جنوبی تقسیم کرد. مسیرهاي شرقی  غربی در امتداد مسیرهایی هستند که شرق و جنوب شرق آسیا را بوسیله­ي حمل و نقل زمینی از مسیر ایران به اروپا متصل می کنند. این مسیرها عبارتند از شاخه­ي جنوبی کریدور آلتید[1] و شاخه­ي جنوبی کریدور TAR[2]. کریدور شمال  جنوب  نیز تنها مسیر ترانزیت شمالی  جنوبی در آسیا است که بخشی از آن از ایران عبور می‌کند. این مسیرها با هدف ایجاد دسترسی به آب هاي آزاد براي کشورهاي حوزه­ي CIS و انتقال سریعتر بار کشورهاي جنوب و جنوب شرق آسیا به اروپا تعریف شده­اند]12[.

بر اساس آمار ارائه شده در سالنامه ي آماري سال 1390 سازمان راهداري و حمل و نقل جاده­اي میزان بار ترانزیتی کشور ده میلیون و یکصد و سی هزار تن بوده است که راه آهن با حمل 885 هزارتن بار سهمی کمتر از 9% به خود اختصاص داده است. براساس اطلاعات ارائه شده این حجم از کالا از طریق 32 پایانه ي مرزي کشور ترانزیت شده است. البته 4 پایانه ي مرزي آبادان، شلمچه، مهران و میل 78 تنها عملیات خروج کالاهاي ترانزیتی را انجام داده­اند و هیچ کالاي ترانزیتی از این مبادي وارد کشور نشده است. میانگین عملکرد 28 پایانه ي مرزي دیگر کشور نزدیک به 400 هزار تن در سال بوده است.

بررسی آمار ترانزیت ریلی نیز نشان می‌دهد تنها مسیر ترانزیت ریلی فعال کشور مسیر سرخس  بندرعباس است که بار کشورهاي حوزه­ي CIS را به آب­هاي آزاد منتقل می کند. لذا مشاهده می‌شود در حال حاضر علیرغم قابلیت ترانزیت در مسیرهاي شرقی  غربی، عمده­ي بارهایی که از مسیر ایران عبور می‌کند، به دلیل مزایاي بیشتر مسیرهاي شمالی  جنوبی از این مسیرها عبور می کند.

[1] Asia Land Transportation Infrustructure Development

[2] Trans Asian Railway